11- Önemli Gömülü Fonksiyonlar

1. Lambda Fonksiyonu

lambda, Python’da anonim (isimsiz) fonksiyonlar oluşturmak için kullanılan bir anahtar kelimedir. Tek satırda bir fonksiyon tanımlamak için kullanılır. lambda ifadesi, def ile tanımlanan fonksiyonlar gibi çalışır, ancak isim verilmez ve daha sade bir yapısı vardır.

Yapısı:

   lambda parametreler: ifade

Örnek:

   # İki sayının toplamını hesaplayan lambda fonksiyonu
   toplam = lambda x, y: x + y
   print(toplam(5, 3))  # Çıktı: 8

2. Map Fonksiyonu

map(), bir fonksiyonu bir liste ya da başka bir iterable üzerinde çalıştırıp sonuçları döndüren bir fonksiyondur. Her bir eleman üzerinde belirli bir işlemi otomatik olarak uygular.

Yapısı:

   map(fonksiyon, iterable)

Örnek:

   # Bir listedeki sayıların karesini almak için map ve lambda kullanımı
   sayilar = [1, 2, 3, 4]
   kareler = list(map(lambda x: x ** 2, sayilar))
   print(kareler)  # Çıktı: [1, 4, 9, 16]

3. Zip Fonksiyonu

zip(), iki ya da daha fazla iterable’ı (örneğin listeleri) bir araya getirip her bir elemandan birer tane alarak bir tuple listesi oluşturur. Eşit uzunlukta olmayan iterable’larda, en kısa olanın uzunluğu kadar elemanla sınırlanır.

Yapısı:

   zip(iterable1, iterable2, ...)

Örnek:

   # İki listeyi birleştirip her bir çifti bir tuple haline getirme
   isimler = ["Ali", "Veli", "Ayşe"]
   yaslar = [25, 30, 22]
   birlesim = list(zip(isimler, yaslar))
   print(birlesim)  # Çıktı: [('Ali', 25), ('Veli', 30), ('Ayşe', 22)]

4. Enumerate Fonksiyonu

enumerate(), bir iterable’ın elemanlarını indeksleriyle birlikte döndürür. Liste ya da başka bir iterable üzerinde döngü kurarken, her bir elemanın indeksine kolayca erişmeyi sağlar.

Yapısı:

   enumerate(iterable, start=0)

Örnek:

   # Bir listedeki elemanları indeksleri ile birlikte yazdırma
   meyveler = ["elma", "armut", "muz"]
   for indeks, meyve in enumerate(meyveler):
       print(f"{indeks}: {meyve}")
   # Çıktı:
   # 0: elma
   # 1: armut
   # 2: muz

5. Filter Fonksiyonu

Python’da filter() fonksiyonu, bir liste veya başka bir iterable (örneğin tuple, set) üzerinde belirli bir koşulu sağlayan elemanları seçmek için kullanılır. Bu, verilen bir fonksiyonu kullanarak her bir eleman üzerinde bir test yapar ve yalnızca testi geçen elemanları döndürür.

Yapısı:

filter(fonksiyon, iterable)

• fonksiyon: Her eleman üzerinde çalışacak ve True veya False döndürecek bir fonksiyon olmalıdır.
• iterable: Üzerinde işlem yapılacak liste, set, tuple gibi bir veri yapısıdır.

Fonksiyon her bir eleman üzerinde çalışır ve True döndüren elemanlar yeni bir iterable yapısına eklenir. Bu yeni yapı, filter fonksiyonunun sonucudur.

Örnek:

Bir listede sadece çift sayıları seçmek için filter() ve lambda fonksiyonlarını kullanalım.

sayilar = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10]

# Çift sayıları filtrelemek için filter ve lambda kullanımı
cift_sayilar = list(filter(lambda x: x % 2 == 0, sayilar))

print(cift_sayilar)  # Çıktı: [2, 4, 6, 8, 10]

Çalışma Mantığı:

• lambda x: x % 2 == 0 ifadesi, bir sayının çift olup olmadığını kontrol eder. Eğer sayı çiftse, sonuç True olur ve bu sayı yeni listede yer alır.
• filter() ise, bu lambda fonksiyonunu sayilar listesi üzerinde her bir eleman için uygular ve True dönen elemanları seçer.

Başka Bir Örnek:

Bir string listesinde sadece 5 karakterden uzun olanları filtreleyelim:

kelimeler = ["elma", "armut", "muz", "kiraz", "portakal", "üzüm"]

# 5 karakterden uzun kelimeleri filtrelemek
uzun_kelimeler = list(filter(lambda x: len(x) > 5, kelimeler))

print(uzun_kelimeler)  # Çıktı: ['portakal']

Bu örnekte lambda x: len(x) > 5 ifadesi, her kelimenin uzunluğunu kontrol eder ve sadece 5 karakterden uzun olanlar seçilir.

---

Soru 1: Çift Sayıları Bulma (filter ve lambda)

Verilen bir sayı listesinden sadece çift sayıları filtreleyen bir fonksiyon yazın. filter() ve lambda kullanın.

Girdi:

sayilar = [3, 7, 10, 12, 15, 22, 9, 2]

Çıktı:

[10, 12, 22, 2]

---

Soru 2: İki Listeyi Birleştirme (zip ve lambda)

İki farklı listeyi birleştirip, her iki listedeki elemanların çarpımını döndüren bir fonksiyon yazın. zip() ve lambda kullanarak bu işlemi gerçekleştirin.

Girdi:

liste1 = [2, 4, 6]
liste2 = [3, 5, 7]

Çıktı:

[6, 20, 42]

---

Soru 3: Listedeki Uzun Kelimeleri Bulma (filter ve lambda)

Bir kelime listesindeki 5 karakterden uzun olanları filtreleyen bir fonksiyon yazın. filter() ve lambda kullanarak yapın.

Girdi:

kelimeler = ["elma", "armut", "portakal", "kavun", "kiraz", "üzüm"]

Çıktı:

['portakal', 'kiraz']

---

Soru 4: Listedeki Elemanlara İndeks Atama (enumerate)

Bir kelime listesi verildiğinde, her bir kelimenin indeksini de gösteren bir fonksiyon yazın. enumerate() kullanarak çözün.

Girdi:

kelimeler = ["Python", "Java", "C++", "JavaScript"]

Çıktı:

[(0, 'Python'), (1, 'Java'), (2, 'C++'), (3, 'JavaScript')]

---

Soru 5: Listedeki Sayıları Artırma (map ve lambda)

Verilen bir sayı listesindeki her bir elemanı lambda ve map kullanarak 3 artıran bir fonksiyon yazın.

Girdi:

sayilar = [1, 4, 7, 10]

Çıktı:

[4, 7, 10, 13]

---

Algoritma Soruları

İşte lambda, zip, enumerate, filter, ve map fonksiyonlarının kullanılabileceği 5 algoritma sorusu:

---

Soru 1: Ortalamadan Büyük Sayıları Bulma (filter ve lambda)

Bir sayı listesinden, listedeki ortalama değerden büyük olan tüm sayıları bulan bir fonksiyon yazın. filter() ve lambda kullanarak bu işlemi gerçekleştirin.

Girdi:

sayilar = [3, 7, 10, 12, 15, 22, 9, 2]

Çıktı:

• Öncelikle ortalama hesaplanacak. Ardından ortalamadan büyük sayılar dönecek.

  Ortalama: 10
  Ortalamadan büyük sayılar: [12, 15, 22]
  

---

Soru 2: İki Öğrenci Grubunu Birleştirme (zip)

İki farklı öğrenci grubunu içeren iki liste verildiğinde, her iki listedeki öğrencileri zip() kullanarak eşleştirin. Öğrenciler isme ve yaşa göre birleştirilecek.

Girdi:

ogrenci_isimleri = ["Ahmet", "Ayşe", "Mehmet", "Fatma"]
ogrenci_yaslari = [15, 16, 14, 17]

Çıktı:

[('Ahmet', 15), ('Ayşe', 16), ('Mehmet', 14), ('Fatma', 17)]

---

Soru 3: Fibonacci Dizisi Oluşturma (lambda ve map)

İlk N Fibonacci sayısını hesaplayan bir fonksiyon yazın. lambda ve map() kullanarak diziyi oluşturun.

Girdi:

N = 7

Çıktı:

[0, 1, 1, 2, 3, 5, 8]

---

Soru 4: Çift İndeksteki Kelimeleri Seçme (enumerate ve lambda)

Bir kelime listesindeki sadece çift indekslerde bulunan kelimeleri döndüren bir fonksiyon yazın. enumerate() ve lambda kullanarak çözümü gerçekleştirin.

Girdi:

kelimeler = ["elma", "armut", "kiraz", "muz", "kavun", "üzüm"]

Çıktı:

['elma', 'kiraz', 'kavun']

---

Soru 5: İki Listedeki Sayıları Toplama (zip ve map)

İki sayı listesindeki elemanları zip() ile birleştirip, her iki listedeki karşılıklı elemanların toplamını döndüren bir fonksiyon yazın. map() ve lambda kullanarak toplamları hesaplayın.

Girdi:

liste1 = [1, 2, 3, 4]
liste2 = [10, 20, 30, 40]

Çıktı:

[11, 22, 33, 44]

---