4- Liste Veri Tipi

Python’da liste (list), sıralı ve değiştirilebilir (mutable) bir veri yapısıdır. Listeler, farklı veri tiplerini içerebilen bir dizi öğeyi bir arada tutmak için kullanılır. Listeler, [ ] köşeli parantezler içinde tanımlanır ve öğeler virgülle ayrılır. Python’da en çok kullanılan veri tiplerinden biridir çünkü esneklik sağlar ve çok yönlüdür.

Liste’nin Temel Özellikleri:

1. Sıralı (Ordered): Listeler, elemanların eklenme sırasını hatırlar. İlk öğe 0 indisinde, ikinci öğe 1 indisinde vb. bulunur.
2. Değiştirilebilir (Mutable): Listeler oluşturulduktan sonra elemanlar eklenebilir, değiştirilebilir veya silinebilir.
3. Heterojen (Farklı Türlerde Öğeler İçerebilir): Bir liste, farklı veri tiplerinden öğeler içerebilir (integer, string, float, başka bir liste vb.).
4. Tekrar Eden Değerler: Listelerde aynı öğe birden fazla kez bulunabilir.

Liste Oluşturma

Listeler, [] köşeli parantezlerle tanımlanır. Liste içinde farklı türde veriler olabilir.

Örnekler:

# Boş liste
liste1 = []

# Birden fazla öğeli liste
liste2 = [1, 2, 3, 4]

# Farklı veri tiplerini içeren liste
liste3 = [1, "Python", 3.14, True]

# Liste içinde liste
liste4 = [1, [2, 3], 4]

Liste Elemanlarına Erişim

Listelerde, elemanlara indeks ile erişilir. İndeksleme 0’dan başlar ve negatif indeksleme ile sondan da elemanlara erişilebilir.

Örnekler:

# İndeksleme
liste = [10, 20, 30, 40, 50]

# İlk elemana erişim
print(liste[0])  # 10

# Son elemana erişim
print(liste[-1])  # 50

# Üçüncü elemana erişim
print(liste[2])  # 30

Liste Elemanlarını Güncelleme

Listeler değiştirilebilir olduklarından, liste içindeki öğeleri değiştirmek mümkündür.

Örnek:

liste = [10, 20, 30]

# İlk elemanı güncelle
liste[0] = 100
print(liste)  # [100, 20, 30]

Listeye Eleman Ekleme

Listeye eleman eklemek için çeşitli yöntemler kullanılabilir:

• append(): Listenin sonuna eleman ekler.
• insert(): Belirtilen indekse eleman ekler.
• extend(): Bir listeyi başka bir listeye ekler.

Örnekler:

liste = [1, 2, 3]

# Sonuna eleman ekle
liste.append(4)
print(liste)  # [1, 2, 3, 4]

# Belirli bir indekse eleman ekle
liste.insert(1, 10)
print(liste)  # [1, 10, 2, 3, 4]

# Bir listeyi diğerine ekle
liste2 = [5, 6]
liste.extend(liste2)
print(liste)  # [1, 10, 2, 3, 4, 5, 6]

Listeden Eleman Silme

Bir listeden eleman silmek için çeşitli yöntemler vardır:

• remove(): Belirtilen değere sahip ilk elemanı siler.
• pop(): Belirtilen indeksteki elemanı siler ve o elemanı döner. İndeks verilmezse son elemanı siler.
• del: Belirtilen indeksteki elemanı siler veya tüm listeyi yok eder.
• clear(): Listenin tüm elemanlarını siler.

Örnekler:

liste = [10, 20, 30, 40, 50]

# Değer bazlı eleman silme
liste.remove(30)
print(liste)  # [10, 20, 40, 50]

# İndeks bazlı eleman silme
liste.pop(1)
print(liste)  # [10, 40, 50]

# Son elemanı sil
liste.pop()
print(liste)  # [10, 40]

# Tüm elemanları sil
liste.clear()
print(liste)  # []

Liste İçinde Dilimleme (Slicing)

Listelerde dilimleme, bir liste içindeki belli bir aralıktaki öğelere erişmek için kullanılır.

Örnekler:

liste = [10, 20, 30, 40, 50]

# İlk 3 elemanı al
print(liste[:3])  # [10, 20, 30]

# 2. indeksten itibaren elemanları al
print(liste[2:])  # [30, 40, 50]

# 1. ve 3. indeksler arasındaki elemanları al
print(liste[1:4])  # [20, 30, 40]

Liste Metodları

Python listeleri, listelerle çalışmayı kolaylaştıran birçok yerleşik metoda sahiptir:

1. append(x): Listeye eleman ekler.

   liste.append(5)
   

2. insert(i, x): Belirtilen indekse eleman ekler.

   liste.insert(1, 10)
   

3. remove(x): Belirtilen değeri listeden siler (ilk bulduğu değeri).

   liste.remove(10)
   

4. pop(i): Belirtilen indeksteki elemanı siler ve döner.

   liste.pop(2)
   

5. clear(): Listedeki tüm elemanları siler.

   liste.clear()
   

6. index(x): Belirtilen değerin ilk geçtiği indeksi döner.

   print(liste.index(20))
   

7. count(x): Belirtilen değerin listede kaç kez geçtiğini döner.

   print(liste.count(20))
   

8. sort(): Listeyi küçükten büyüğe sıralar.

   liste.sort()
   

9. reverse(): Listeyi tersine çevirir.

   liste.reverse()
   

10. extend(iterable): Başka bir iterable’ı listeye ekler.

    liste.extend([6, 7, 8])
    

Listeler Arasında Dönüşüm

Listeleri diğer veri türlerine (tuple, string) dönüştürmek mümkündür.

Örnekler:

# Listeyi string'e dönüştürme
liste = ['Python', 'programlama']
string = ' '.join(liste)
print(string)  # "Python programlama"

# Listeyi tuple'a dönüştürme
liste = [1, 2, 3]
tuple_yapisi = tuple(liste)
print(tuple_yapisi)  # (1, 2, 3)

Listelerin Avantajları:

1. Esneklik: Farklı veri tiplerini bir arada tutabilir ve bu veriler üzerinde çeşitli işlemler yapabilirsiniz.
2. Değiştirilebilirlik: Elemanlar üzerinde değişiklik yapabilir, eleman ekleyip çıkarabilirsiniz.
3. Zengin Fonksiyonellik: Çok sayıda yerleşik fonksiyon ve metod ile listeler üzerinde kompleks işlemler gerçekleştirilebilir.